Olga Smirnova
Olga Smirnova droomt er als jong meisje absoluut niet van om ballerina te worden. Wel zit ze in een kinderdansklasje en wanneer haar moeder bij toeval iets hoort over een auditie bij de beroemde Vaganova Balletacademie, op een uur rijden van hun huis in Sint-Petersburg, informeert zij bij de dansdocent of haar dochters lichaam geschikt is voor ballet. De docent is weinig optimistisch over Olga’s kansen. Maar Olga wordt desondanks toegelaten tot het voorbereidende oriëntatiejaar van de Vaganova-school en na dat jaar begint ze er aan haar fulltime-dansopleiding. Ze is onder de indruk van de speciale sfeer in het academiegebouw – “je vóélt er de geschiedenis” – maar weet op dat moment nog steeds niet wat ballet nu eigenlijk is, heeft nog nooit een balletvoorstelling gezien en al die trage basisoefeningen aan de balletbarre boeien haar ook nog niet echt. Pas wanneer ze na een aantal jaren ook lessen in partnering, caractère en acteren krijgt, bloeit haar passie gaandeweg op, en zodra ze in voorstellingen van het Marijinski Ballet mag meedansen, is ze definitief om. “Ik had totaal geen podiumangst. Eenmaal op het toneel, wist ik: hier voel ik mij goed.”
Bolsjoj Ballet
Na afronding van haar opleiding, in 2011, is het lastig kiezen. Ze heeft aanbiedingen van Het Marijinski Ballet, het Bolsjoj Ballet en het Staatsballett Berlin. Uiteindelijk is het de enorme energie en overtuigingskracht van de nieuwe artistiek directeur Sergei Filin die haar voor het Bolsjoj Ballet doet gaan. “Hij gaf heel duidelijk aan wat voor rollen ik zou dansen en omdat het oude Bolsjoj Theater na een langdurige renovatie net weer open was – waardoor het gezelschap vanaf dat moment op twee podia optrad – zou ik ook heel véél dansen. Een kans die ik besloot te grijpen, juist omdat iedereen altijd zegt dat een danscarrière maar zo kort duurt.” Ze kan meteen als solist beginnen en in de jaren die volgen staan de deuren van het Bolsjoj als het ware flink open, waardoor Olga niet alleen in de grote klassiekers schittert, maar ook in werken van onder meer John Cranko, William Forsythe, Pierre Lacotte, Paul Lightfoot en Sol León, Wayne McGregor, John Neumeier, Alexei Ratmansky en Christopher Wheeldon. “Ludmila Kovaleva, mijn coach op de Vaganova Academie, zei altijd al: ‘Je kunt alleen maar groeien wanneer je ook met internationale choreografen werkt. Zelfs al ben je tiende cast, zorg dat je in de studio bent.’ Ik heb dat goed onthouden en sta daarom altijd open voor nieuwe invloeden, wil niets liever dan leren en ontdekken.”
Geen andere keus
In 2016 wordt ze benoemd tot prima ballerina en het plan is om haar carrière bij het Bolsjoj Ballet te (blijven) combineren met optredens als internationaal gastsolist. Maar wanneer Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenvalt, besluit Olga – fel gekant tegen de invasie – haar vaderland te verlaten. “Ik had”, zegt ze, “geen andere keus. In een ideale wereld zou je kunst en politiek moeten kunnen scheiden, maar in realiteit is dat nauwelijks mogelijk. Zeker het Bolsjoj Theater is, als het belangrijkste theater van het land, nauw verweven met alles waar de Russische regering voor staat.”
Ze weet al snel dat ze naar Het Nationale Ballet wil overstappen. Vanwege de grote variatie in het repertoire, “dat als een heerlijke frisse wind aanvoelt”. Vanwege balletmeester Larissa Lezhnina, “die de Sint-Petersburgse ballettraditie zorgvuldig koestert, maar mij ook leert dat er niet slechts één manier is om een rol te vertolken”. En vanwege Hans van Manen. “Diana Vishneva, die ik zeer bewonder, heeft zijn ballet Live gedanst en ik herinnerde mij hoe geweldig zij het vond om met hem te werken.” Inmiddels heeft Olga dat zelf ook ervaren: “Hoe ongelooflijk precies hij is qua stijl en passen, terwijl je tegelijkertijd alle ruimte krijgt om je eigen invulling aan zijn balletten te geven.” Nederland voelt inmiddels als haar thuis, maar mentaal is ze, zegt ze, nog aan het settelen. “Ik ben ongelooflijk blij met alle support die ik hier krijg, maar je ergens écht comfortabel en op je plek voelen, kost gewoon tijd.”
Giselle én Carmen
Hard werken is voor Olga de essentie van het dansersvak. “Als dat niet in je aard zit, kun je beter een ander beroep kiezen.” Maar om dag na dag alles te geven, moet je, zegt ze, wel oprecht plezier halen uit wat je doet. Zelf doet ze dat door zichzelf continu te verrassen, onder meer door, “als een acteur”, steeds andere benaderingen van een rol uit te proberen en door rollen te dansen die op het eerste gezicht niet direct bij haar lijken te passen. Zoals – bij het Bolsjoj Ballet – de verleidelijke Carmen (in het gelijknamige ballet) en Aegina in Spartacus. Ze is gefascineerd door Daniel Keyes’ The Minds of Billy Milligan, over de eerste persoon die is vrijgesproken vanwege een dissociatieve identiteitsstoornis. “Hij had 24 verschillende persoonlijkheden die in zijn brein om voorrang vochten en dus gedroeg hij zich steeds anders.” Lachend: “Zo erg is het bij mij gelukkig niet, maar ik weet wel dat de lieflijke, onschuldige Giselle en de sensuele Carmen in één persoon kunnen bestaan.”
Lees meer:
CV
Geboorteplaats:
Sint-Petersburg (Rusland)
Bij Het Nationale Ballet sinds:
2022
Loopbaan bij Het Nationale Ballet:
Eerste solist (2022)
Danste eerder bij:
Bolsjoj Ballet (Moskou, Rusland), en als gastsolist bij onder meer: American Ballet Theatre, Les Ballets de Monte-Carlo, Hamburg Ballett, Marijinski Ballet, Wiener Staatsballett en het Teatro dell’Opera di Roma
Opleiding:
Vaganova Academie (Sint-Petersburg, Rusland)
Prijzen:
- 2022: Dancer of the Year Award, Critics’ Choice Dance Europe
- 2016: Grand Prix, Dance Open Ballet Festival, Sint-Petersburg (met Semyon Chudin)
- 2014: Danzatrice dell’Anno (Danser van het jaar), Premio Positano Léonide Massine, Italië
- 2013: Prix Benois de la Danse in de categorie ‘beste vrouwelijke danser’
- 2013: Miss Expressivity Award, Dance Open Ballet Festival, Sint-Petersburg
- 2012: Soul of Dance Prize, in de categorie ‘rising star’, Ballet Magazine
- 2012: Bolsjoj Ballet danscompetitie, Kultura TV, in de categorie ‘beste vrouwelijke danser
- 2009: Grand Prix van het Mikhailovski Theater, Sint-Petersburg
Eervolle vermeldingen:
- 2022: ‘Outstanding performance by a female dancer’ (voor Raymonda en Voorbij gegaan), Critics’ Choice Dance Europe