In C

53 op zichzelf staande microchoreografieën vormen samen Sasha Waltz’ dansspektakel In C. Sinds de – digitale – première in 2021 is het werk uitgevoerd door professionele dansers én amateurs over de hele wereld. Nu sluiten ook de dansers van Het Nationale Ballet en de Junior Company zich bij deze internationale beweging aan.

Tekst: Rosalie Overing

Sasha Waltz creëerde In C op het gelijknamige muziekstuk van Terry Riley uit 1964. De choreografie volgt de structuur van de compositie, die bestaat uit 53 korte muzikale frasen. Zowel voor de musici als voor de dansers geldt dat ze beginnen bij de eerste frase en eindigen bij de 53ste, maar ze mogen elke frase zo vaak herhalen als ze willen – mits ze onderling niet meer dan een paar frasen van elkaar verwijderd raken. Daarnaast schreef Waltz voor haar dansers 53 regels voor de manier waarop zij met elkaar en de ruimte moeten omgaan. Met die vaststaande figuren en regels mogen zij vervolgens improviseren. Waltz: “Daardoor is elke voorstelling anders en is elke danser tegelijkertijd ook choreograaf.”

Pandemie-choreografie

Sasha Waltz maakte In C oorspronkelijk met en voor haar Berlijnse dansgezelschap Sasha Waltz & Guests, tijdens de tweede coronalockdown in 2021. Waltz: “In die periode, toen je niet eens met anderen in dezelfde ruimte mocht ádemen, was het vooral een manier om de dansers toch samen te kunnen brengen. Omdat het werk bestaat uit allemaal losse stukjes choreografie konden de dansers het immers individueel en op afstand instuderen.” Waltz zag echter al snel potentie voor iets groters: “Ik zag het stuk voor me als een internationale beweging. Met de 53 choreografische figuren en regels creëer je een taal die geleerd kan worden door mensen van allerlei verschillende leeftijden en culturen. Dat zorgt voor een groot saamhorigheidsgevoel”, vertelt ze. “Aan het begin van het muziekstuk hoor je een duidelijke beat, als een hartslag die iedereen – de uitvoerenden en het publiek – verbindt. En dat is ook de boodschap: In C verbindt ons allemaal.”

Doordat de dansers en musici tijdens een uitvoering van In C onderling niet meer dan een paar figuren van elkaar verwijderd mogen raken, moeten zij tijdens het improviseren continu rekening met elkaar houden. Het idee dat iedere individuele artiest bovenal in dienst staat van het grotere geheel, is voor Waltz een belangrijk thema: “Wat ik tijdens de coronapandemie heel krachtig vond, was de realisatie dat individuele vrijheid alleen kan worden bereikt als je je verantwoordelijkheid neemt en bijdraagt aan the greater good. Dit idee is voor mij de sleutel tot goed samenleven en dit zie je ook heel duidelijk terug in In C. Het stuk is in zekere zin een oefening in sociaal gedrag.”

Communityproject

Met de dansers van Sasha Waltz & Guests als ambassadeurs is ‘de taal’ van In C de afgelopen jaren geleerd aan mensen overal ter wereld, van Georgië tot India en van Noorwegen tot Mexico. De ‘community’ waartoe In C inmiddels is uitgegroeid, bestaat uit zowel professionele dansers als jeugdgroepen en amateurgezelschappen. “Jeugdgroepen dansen versimpelde varianten van de originele figuren en amateurs leren een speciale versie van de choreografie, waarbij ze maar een deel van de figuren uitvoeren”, legt Waltz uit. “Welke versie van het werk er precies wordt gedanst, wordt bepaald door de ambassadeurs die het werk aan de groepen leren. Zij kijken in hoeverre een groep in staat is de choreografieën en regels uit te voeren. Daardoor kan iedereen In C dansen.” 

Sasha Waltz 

Sasha Waltz (Karlsruhe, 1963) is choreograaf, danser en regisseur. In 1993 richtte ze samen met Jochen Sandig het gezelschap Sasha Waltz & Guests op, waarmee ze innovatieve en uitdagende uitvoeringen binnen het choreografisch muziektheater ontwikkelt. Waltz ontving diverse prijzen, waaronder de Deutscher Tanzpreis en de Helmut-Schmidt-Zukunftspreis. In 2011 ontving Waltz de Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland en in 2021 werd ze benoemd tot Commandeur in de Franse Ordre des Arts et des Lettres.