Toer van Schayk
Toer van Schayk (Amsterdam, 1936) kreeg zijn eerste balletlessen van Iraïl Gadeskov en werd verder opgeleid door Sonia Gaskell. Van 1955 tot 1959 was hij verbonden aan Gaskells Nederlands Ballet, maar hij onderbrak zijn dansloopbaan om zijn opleiding tot beeldhouwer aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag te voltooien.
In 1965 keerde Toer van Schayk terug naar het dansvak. Hij werd geëngageerd door het – inmiddels opgerichte – Nationale Ballet, waar hij dankzij zijn expressieve en indringende vertolkingen een geliefd solist werd. Een van zijn meest geprezen rollen was die van de Jongeman in Rudi van Dantzigs ballet Monument voor een gestorven jongen (1965). In 1971 debuteerde Van Schayk, op aandringen van Van Dantzig, als choreograaf met Onvoltooid verleden tijd. In 1976 werd hij benoemd tot huischoreograaf van Het Nationale Ballet. Hij maakte in deze functie meer dan dertig werken, waarvan er diverse ook door buitenlandse groepen worden uitgevoerd. Tot zijn bekendste choreografieën behoren Voor, tijdens en na het feest, Life (i.s.m. Van Dantzig), Landschap, 7e Symfonie, Requiem en Notenkraker en Muizenkoning (i.s.m. Wayne Eagling). In 1999 creëerde hij tevens de choreografie voor de musical Elisabeth van producent Joop van den Ende.
Van Schayk geniet ook grote bekendheid als beeldend kunstenaar. Zijn vrije werk omvat onder meer beeldhouwwerken en schilderijen, die op solotentoonstellingen in Amsterdam, Athene, Londen en New York te zien waren. Daarnaast is hij een van de opmerkelijkste Nederlandse decor- en kostuumontwerpers. Behalve voor zijn eigen balletten creëerde hij voor vrijwel alle balletten van Van Dantzig de decors en kostuums. Tevens maakte hij in 2003 bij het Engelse Royal Ballet de ontwerpen voor een nieuwe productie van Sir Frederick Ashtons Cinderella, die in 2010 ook door het Pools Nationale Ballet in het repertoire werd opgenomen.
Hoewel Van Schayk in 2011 met pensioen ging, is hij nog volop actief. Bij Het Nationale Ballet studeert hij nog steeds zijn balletten in, voert de supervisie over zijn ontwerpen en creëerde in 2009 de decors en kostuums voor de nieuwe Giselle-productie van het gezelschap.
In 2011 bewerkte hij Notenkraker en Muizenkoning voor het Pools Nationale Ballet en in 2014 ontwierp hij de kostuums voor Wayne Eaglings The Sleeping Beauty bij het Nationale Ballet van Japan. Dit voorjaar zette hij Rudi van Dantzigs Zwanenmeer bij het Hongaars Nationale Ballet, in de zomer studeerde hij de 7e Symfonie in bij het Canadese Banff Center en in 2015 leidde hij bij het Hongkong Ballet de solistenrepetities van Van Dantzigs Romeo en Julia; bij deze producties voerde hij bovendien de supervisie over decors, kostuums en belichting. Tijdens de première van Hollandse Meesters werd Van Schayk door minister Jet Bussemaker bevorderd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.
Prijzen en onderscheidingen:
2016 Officier in de Orde van Oranje Nassau
2012 Zilveren Penning (Amsterdam)
2012 Life Time Achievement Award (Benois de la Danse)
1987 Choreografieprijs (Amsterdam)
1979 Ridder in de Orde van Oranje Nassau
Foto: Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier
Seizoen 2023-2024
Van 12 oktober tot 19 november staat Giselle op het programma van Het Nationale Ballet, zowel in Amsterdam als elders in het land. Toer van Schayk ontwierp hiervoor zowel het decor als de kostuums.