Jiří Kylián

Jiří Kylián (1947) werd geboren in Praag, in het toenmalige Tsjecho-Slowakije, waar hij op zijn negende begon met dansen. In 1962 werd hij aangenomen op het conservatorium in Praag en in 1967 kreeg hij een beurs voor de Royal Ballet School in Londen. Na het afronden van deze opleiding begon hij bij het Stuttgarter Ballett, op persoonlijke uitnodiging van toenmalig artistiek directeur John Cranko. Twee jaar later debuteerde Kylián als choreograaf met zijn ballet Paradox voor het Noverre Gesellschaft, het platform van het Stuttgarter Ballett dat jonge talenten de kans biedt om hun werk te presenteren.

Verscheidene choreografieën volgden en op uitnodiging van Nederlands Dans Theater maakte Kylián in 1973 zijn eerste choreografie in Nederland. Na nog twee werken voor Nederlands Dans Theater te hebben gemaakt, werd hij gevraagd om – aanvankelijk naast Hans Knill – artistiek directeur te worden van dit gezelschap. In 1979 richtte hij samen met Carel Birnie NDT 2 op, een groep die voor jonge dansers dient als brug tussen school en een professioneel gezelschap en hun de kans biedt hun vaardigheden en talenten te ontwikkelen. Ook richtte hij in 1991 NDT 3 op, het gezelschap voor oudere dansers van boven de veertig jaar. Deze driedimensionale structuur (van NDT 1, NDT 2 en NDT 3) was uniek in de danswereld. In 1999 droeg Kylián de artistieke leiding van Nederlands Dans Theater over, maar hij bleef tot december 2009 als huischoreograaf aan het dansgezelschap verbonden.

Kylián heeft bijna honderd werken gecreëerd, waarvan vele over de hele wereld worden uitgevoerd. Naast werken voor Nederlands Dans Theater maakte hij ook verscheidene werken voor onder andere het Stuttgarter Ballett, Ballet de l’Opéra national de Paris, Bayerisches Staatsballett München en het Tokyo Ballet. Daarnaast creëerde Kylián samen met filmregisseur Boris Paval Conen de film Car-Men, maakte hij samen met NTR de film Between Entrance & Exit en produceerde hij de avondvullende dans/filmproductie East Shadow, die werd opgedragen aan de slachtoffers van de tsunami in Japan in 2011. In 2017 creëerde hij Scalamare, een korte film met als inspiratie en locatie de beroemde trappen van het Monumento ai caduti in Ancona, Italië.

Kylián heeft samengewerkt met veel creatieve makers van internationale allure, onder wie de componisten Arne Nordheim en Toru Takemitsu en ontwerpers Walter Nobbe, Bill Katz, John Macfarlane, Michael Simon, Atsushi Kitagawara, Susumu Shingu en Yoshiki Hishinuma.

In de loop van zijn carrière ontving Kylián veel (inter)nationale onderscheidingen, waaronder een Eredoctoraat van The Juilliard School (New York), een Sir Laurence Olivier Award (voor Psalmensymfonie), drie Nijinsky Awards voor beste choreograaf, gezelschap en werk, twee Benois de la Danse-prijzen, een Gouden Leeuw Lifetime Achievement Award van de Biënnale van Venetië en een Eremedaille van de president van Tsjechië. Voorts werd hij in 1995 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau en in 2004 tot Chevalier van het Franse Légion d’Honneur. In 2008 ontving hij tevens een van de hoogste koninklijke onderscheidingen in Nederland: de Eremedaille voor Kunst en Wetenschap van de Huisorde van Oranje, die hem werd toegekend door toenmalig koningin Beatrix. In 2017 werd Kylián door burgemeester Pauline Krikke benoemd tot ereburger van Den Haag, en werd daarbij onderscheiden met de Gouden Erepenning van de stad. In 2018 werd Kylián in Parijs tijdens een uitgebreide ceremonie benoemd totgeassocieerd internationaal lid van de prestigieuze Franse Académie des Beaux-Arts.

• Tijdens het programma Dancing Dutch, dat op 30 maart 2024 in première zal gaan, danst Het Nationale Ballet voor het eerst een werk van Jiří Kylián: Wings of Wax.