George Balanchine

Balanchine wordt alom beschouwd als de grootste dansvernieuwer van de twintigste eeuw. Zijn balletten schitteren met name door de razendknappe architectonische opbouw van de choreografische patronen en dansthema’s waarmee hij de ruimte bespeelt. Zijn werk is even vernieuwend, inventief en tijdloos als bijvoorbeeld schilderijen van Picasso of muziek van Stravinsky. 

Balanchine werd in 1904 geboren in Sint-Petersburg als Georgi Melitonovitsj Balantsjivadze. Als danser werd hij getraind aan de vermaarde school van het Mariinski Ballet, waardoor hij kon putten uit het rijke bewegingsarsenaal van het romantische ballet. Daarvan getuigen de briljante spitzenvariaties en de elegantie en aristocratische verfijning van Balanchines choreografieën. Tegelijkertijd liet hij zich inspireren door de twintigste-eeuwse experimentele kunst, zoals die van het constructivisme, de vernieuwende kunststroming die opkwam met de Russische Revolutie. Zo was hij als beginnend choreograaf in 1921 medeoprichter van het avant-gardistische Jonge Ballet, dat zich toelegde op constructivistische vormexperimenten.

In 1924 ontvluchtte Balanchine Rusland, tijdens een tourneeprogramma in Duitsland. Hij kwam terecht in de stal van impresario Serge Diaghilev, die met zijn legendarische Les Ballets Russes voor een revolutie in de theater- en danswereld zorgde. Na het uiteenvallen van Les Ballets Russes toerde Balanchine enkele jaren door Europa, tot hij in 1933 naar de Verenigde Staten emigreerde. Daar zette hij de School of American Ballet op, Het Amerikaanse leven vormde een grote inspiratiebron voor Balanchines vernieuwing van het academische ballet. Broadway, Hollywood, de populaire muziek: de dynamiek en energie van de Amerikaanse cultuur heeft zijn werk ingrijpend beïnvloed. Misschien wel zijn meest creatieve periode begon in 1948, nadat hij samen met Kirstein het New York City Ballet had opgericht. Hij bleef er artistiek leider tot aan zijn dood in 1983. Hij vormde er een nieuwe generatie dansers en inspireerde velen.

Balanchine heeft meer dan 400 choreografieën gemaakt gedurende zijn carrière. Zijn techniek is een mix van klassiek-romantisch en Broadway, resulterend in zijn revolutionaire, als neoklassiek omgeschreven stijl.

Gedurende seizoen 2023-2024 is van George Balanchine van 16 tot 30 september bij Het Nationale Ballet de choreografie The Four Temperaments te zien in Four Temperaments en van 3 februari tot en met 17 maart Valse Fantaisie in 10 (tournee).