Van droomrol tot lijfrol: J’Nai Bridges zingt Carmen
Ze wordt geprezen om haar warme, rijke en spannende stemgeluid en is goed op weg om een van de meest gevraagde zangeressen van haar generatie te worden. De Amerikaanse mezzosopraan J’Nai Bridges wordt ook wel ‘The Beyoncé of Opera’ genoemd. In september zingt ze haar ‘signature role’ Carmen in de gelijknamige opera van Georges Bizet bij De Nationale Opera, al had ze haar leven geheel anders voor zich gezien.
Tekst: Naomi Teekens
“Tot mijn zeventiende speelde ik op hoog niveau basketbal. Ik had op basis daarvan al verschillende studiebeurzen voor universiteiten toegezegd gekregen, maar in mijn laatste jaar van de middelbare school moest ik een artistiek keuzevak volgen om mijn diploma te kunnen halen. Met het oog op mijn roots, besloot ik daarom om in het schoolkoor te gaan zingen. Ik ben opgegroeid met de gospelmuziek en hymnes van de Afro- Amerikaanse Methodistenkerk. Klassieke muziek is natuurlijk een heel ander idioom, maar ik bleek ook een zekere affiniteit met klassieke zang en romaanse talen te hebben.” De koorleider herkende ook meteen het talent van de mezzosopraan. Hij raadde haar aan privé-zanglessen te nemen en zo bleek haar toekomst toch nog niet in steen gebeiteld te zijn: “Ik hield van basketbal, maar toen mijn coach me nadrukkelijk liet kiezen tussen beide, merkte ik dat ik uit het zingen een voldoening haalde die basketbal me niet gaf. Ik voelde dat ik mijn hart moest volgen. Dus op het allerlaatste moment liet ik al mijn studiebeurzen vallen en begon ik te auditeren voor verschillende conservatoria. Zonder enige ervaring en met slechts een klein beetje training werd ik totaal onverwachts aangenomen.”
Jong geleerd, oud gedaan
Wanneer Bridges met haar privé-zanglessen begint, is Carmen de eerste opera waarmee ze in aanraking komt. De Habanera was zelfs de allereerste klassieke aria die ze zong: “Ik raakte helemaal gebiologeerd door de opera en het titelpersonage. Ik kan me nog goed herinneren dat ik de aria voortdurend neuriede door de gangen van mijn middelbare school. Natuurlijk was de aria zowel technisch als emotioneel nog veel te hoog gegrepen, want ik moest mijn nieuw ontdekte stemgeluid nog leren gebruiken en ik was nog te jong om mezelf te herkennen in het personage. Dat is nu wel anders, zowel qua vocale eisen als begrip. Ik kan Carmen steeds beter doorgronden en hierdoor dus ook mijn interpretatie van haar verrijken. Ik stel mezelf daarbij voortdurend vragen als ik opnieuw in het materiaal duik; want waarom is ze zo en wat zit er allemaal achter?”
Femme Fatale?
Volgens de mezzosopraan wordt Carmen vaak verkeerd begrepen en gereduceerd tot een stereotype: de sensuele en ondoorgrondelijke femme fatale. Zelf interpreteerde ze Carmen ook lange tijd op die manier: “Tijdens mijn studie aan de Manhattan School of Music begon ik me steeds meer in het materiaal van de opera te verdiepen. Langzaamaan voegde ik de verschillende aria’s van Carmen toe aan mijn repertoire. En ondanks mijn belangstelling, zag ik haar toen ook vooral als een vrouw die niets om anderen gaf en die enkel en alleen voor zichzelf op de wereld is. Ik vond haar simpelweg harteloos. Ik merk dat ik me, door mijn eigen levenservaring, steeds meer in haar ben gaan herkennen en dat ik in haar vrijgevochtenheid ook steeds meer nuances vind. Ik heb een eigen interpretatie gevonden: haar kracht zit juist in haar gracieuze zelfverzekerdheid waarmee ze niet alleen anderen zonder enige moeite om haar vinger weet te winden, maar waarmee ze ook duidelijk haar eigen grenzen aangeeft.”
‘Natuurlijk had Carmen bepaalde dingen anders kunnen aanpakken, maar het is vooral Don José die fout zit.’
Voorbij de bedwelmende melodieën
Als mezzosopraan krijg je meestal niet de bekendste melodieën te zingen. Carmen is hier een duidelijke uitzondering op: het titelpersonage zingt een van de bekendste melodieën uit het westerse operarepertoire. Natuurlijk is ook Bridges zelf gecharmeerd door de welbekende muziek van Bizet, maar het gaat haar vooral om het overbrengen van het sterke maar tragische verhaal van Carmen: “We weten dat Carmens sensuele aantrekkingskracht en vrijgevochtenheid haar uiteindelijk fataal zullen worden, dat is geen geheim. Maar haar dood en de situatie waarin ze zich tegen het einde van de opera bevindt, is allesbehalve Carmens eigen schuld. Zij is vanaf het begin duidelijk naar Don José. Ze weet wat ze wil en windt daar geen doekjes om, maar hij kan het simpelweg niet verkroppen dat ze zich niet aan hem laat binden. Natuurlijk had Carmen bepaalde dingen anders kunnen aanpakken, maar hij is vooral degene die fout zit. De situatie tussen Carmen en Don José benadrukt voor mij heel expliciet een van de groeiende problemen in de huidige samenleving. Ik hoop daarom dat deze enscenering van Robert Carsen zal aanzetten tot nadenken en dat mensen nadien zullen reflecteren over de dynamieken van toxische relaties en huiselijk geweld.”
Een droomrol voor het leven
Naar eigen zeggen is Carmen niet alleen de rol waarmee ze volwassen is geworden, maar werd Carmen ook een rolmodel dat haar het zelfvertrouwen heeft gegeven om zich zelfbewuster door het leven te bewegen: “Carmen heeft me door de jaren heen veel geleerd. Met Carmen zette ik mijn allereerste voetstappen in de wereld van de opera. Ze heeft me letterlijk de wereld laten zien en me mijn stem laten leren kennen, vormen en begrijpen. Maar ze heeft me ook vooral geleerd wat het is om voor je idealen te leven. Voor mij is ze echt een van de sterkste personages in de opera. Natuurlijk is Carmen geschreven vanuit een mannelijk perspectief. Dit is in veel passages duidelijk voelbaar en af en toe schuurt dit enorm. Maar tegelijkertijd bewonder ik Bizet en zijn librettisten vooral om het sterke vrouwelijke personage dat zij Carmen lieten zijn – ondanks alle invloedrijke mensen om hen heen die het personage wilden reduceren en censureren om wie zij is: vive la liberté, vive Carmen!”