The Death of Mefistofeles: Een transformatief ritueel

Nuno Lobo (compositie) vormt met Koen van Etten (regie), Django Walon (scenografie) en Sean Hauser (dramaturgie) het eerste OFFspring-team. Aan hen de vraag om een coronaproof voorstelling te maken die vertrekt vanuit de geannuleerde seizoensopener Mefistofele en het stadsdeel Amsterdam Centrum.

Op het moment van het interview zijn de repetities voor The Death of Mefistofeles in volle gang. Componist Nuno Lobo: “Het blijft tot het laatste moment spannend. Ik zei laatst gekscherend dat dit proces de beste televisieserie ooit zou zijn, want er is iedere week wel een plottwist.”

PROCESSIE

Het artistieke team maakt het zichzelf dan ook niet gemakkelijk. The Death of Mefistofeles wordt een eenmalige rituele processie, binnen en buiten het gebouw van Nationale Opera & Ballet, met zo’n 100 muzikanten. Betrokken zijn het Riciotti ensemble, Maat saxophone Quartet, het Koor van De Nationale Opera en het Studentenkoor Amsterdam.“Toen we gevraagd werden voor deze opdracht, hebben we als artistiek team eerst goed gekeken naar wat we gezamenlijk belangrijk vinden. Wat willen we met dit project? Het antwoord op die vraag was het terugbrengen van muziek en theater in het dagelijks leven van mensen, ook in dat van mensen die nooit naar voorstellingen van De Nationale Opera zouden gaan, bijvoorbeeld omdat ze het een elitaire kunstvorm vinden of er andere vooroordelen over hebben. De collectieve ervaring was voor ons het belangrijkst. We wilden daarom graag naar buiten treden, de stad in.”

TRANSFORMATIE

Tegelijkertijd is transformatie een sleutelbegrip voor het team. “Ons werk is ontstaan vanuit het gegeven dat de opera Mefistofele is weggevallen, en in zekere zin brengen we dan ook een soort uitvaartprocessie voor dit werk. Maar dan wel eentje waarin niet het verdriet om het verlies centraal staat. Er valt iets weg, maar er wordt ook iets nieuws geboren. We openen dan ook met het slotakkoord van Boito’s opera. Vervolgens wordt er tijdens de processie gezocht naar een manier om grootschalig opera te brengen, maar dat ontaardt in chaos. Het opera-proces valt als het ware uiteen. Vervolgens ontdekt men dat een simpele, meer kleinschalige melodie wél mogelijk is.”

Ook in het decor speelt transformatie een belangrijke rol. Decorontwerper Django Walon heeft twee enorme hoofden van gips laten maken, die tijdens de processie voortgetrokken worden en langzaam uiteen vallen. “Ze zijn echt maar eenmalig bruikbaar, daarna bestaan ze niet meer in hun oorspronkelijke vorm.”

VERGUNNINGEN

Aanvankelijk was het plan om de processie in de straten van het centrum van Amsterdam plaats te laten vinden, met nog meer musici. “Zo hadden we opera écht in het dagelijks leven van nietsvermoedende mensen in de stad kunnen brengen. Maar daar kregen we geen vergunning voor, dus ontstond het idee om een meer kleinschalige processie rondom het gebouw van Nationale Opera & Ballet te organiseren. Dat bleek helaas ook niet haalbaar.”

Zo is men uiteindelijk uitgekomen op een voorstelling die deels in de foyer en deels buiten voor de hoofdingang van Nationale Opera & Ballet plaatsvindt. “Niet helemaal wat we aanvankelijk voor ogen hadden, maar we zullen zeker ook gebruik maken van deuren en ramen die open kunnen, want voor ons blijft het belangrijk om te zorgen dat we juist in het dagelijks leven van mensen buiten het operagebouw doordringen.”

In verband met de aangescherpte coronamaatregelen is het OFF-spring project dat op 4 oktober zou plaatsvinden uitgesteld naar een nader aan te kondigen moment.