Seizoen 2024 – 2025

Een operagezelschap, een balletgezel­schap, een grote en sinds eind vorig jaar ook een kleine zaal, twee opleidings­trajecten voor jong talent, een indruk­ wekkende podiumtechniekafdeling, verdiepingen vol kostuum­ en rekwisietenateliers en een groot extern decoratelier. Dat alles en meer is onderdeel van het productiehuis waar Stijn Schoonderwoerd algemeen directeur is. Schoonderwoerd: “Nationale Opera & Ballet is een instelling die op het hoogste niveau functioneert. Dat geldt niet alleen voor de artiesten op ons toneel, maar voor de hele organisatie. Ook achter de schermen wordt er topsport beoefend door de besten in het vak.”

Veel voorstellingen van Nationale Opera & Ballet worden van begin tot eind ‘binnenshuis’ geproduceerd. De vakmensen in de ateliers zijn daarbij niet alleen verantwoordelijk voor de uitvoering van ontwerpen, maar spelen ook een belangrijke rol in het creatieve proces: “Wanneer er bijvoorbeeld decors of kostuums worden gemaakt, is er veelal sprake van interactie tussen de vakmensen in de ateliers en het artistieke team – de regisseur en ontwerpers. Zo blijft het spannend voor alle betrokkenen: voor onze collega’s in de ateliers is het interessant om echt te kunnen meedenken over een ontwerp en voor het artistieke team is het geweldig om te zien hoe hun ideeën worden gerealiseerd.”

Duurzaamheid zonder kwaliteitsconcessies

In de gesprekken tussen de artistieke teams en de ateliers is duurzaamheid een onderwerp dat steeds belangrijker wordt. Schoonderwoerd: “We zijn continu op zoek naar manieren om duurzaam te produceren zonder in te leveren op kwaliteit. Dat is een grote uitdaging die niet van de ene op de andere dag volbracht is. Wel kunnen we hierbij gebruikmaken van de kwaliteiten van onze vakmensen, die bijvoorbeeld suggesties kunnen doen voor duurzame materialen waarmee een even mooi artistiek eindproduct kan worden gemaakt.” Ook een verandering in de manier van denken is volgens Schoonderwoerd essentieel. “In de theaterwereld is het nu nog heel vanzelf­ sprekend om voor elke nieuwe productie alles helemaal opnieuw te ontwerpen en te produceren, maar we proberen steeds vaker om ook het gesprek over hergebruik aan te gaan.”

Duurzaamheid omvat echter meer dan de productie van voorstellingen alleen: “Het is een onderwerp dat ons over de volle breedte van de organisatie bezighoudt, want in feite veroorzaakt alles wat komt kijken bij kunst maken CO2-uitstoot; van onze dienstreizen tot het eten en drinken dat we onze bezoekers aanbieden. We hebben al een aantal mooie stappen gezet – onze afvalstromen hebben we bijvoorbeeld een tijd geleden al aangepakt en we gebruiken groene stroom en voornamelijk ledverlichting – maar er is dit seizoen nog genoeg te doen!”

Nieuw publiek en nieuw talent

Een ander onderwerp dat in seizoen 2024 – 2025 opnieuw hoog op de agenda staat, is inclusie. Om op dit gebied vooruitgang te kunnen boeken, moet je je volgens Schoonderwoerd als organisatie constant kritisch blijven bevragen: “Bijvoorbeeld: welke verhalen vertel je en welke artiesten vertellen deze verhalen op je toneel? Met de opening van Studio Boekman, eind vorig jaar, hebben we er een plek bijgekregen waar we dat soort vragen verder kunnen onderzoeken. Die kleine zaal biedt ruimte voor nieuwe samenwerkingen en andere soorten voorstellingen, waarmee we een nieuw publiek hopen aan te spreken.”

Studio Boekman is bovendien de uitge­lezen plek om talent een podium te geven. “Bijvoorbeeld de zangers en dansers uit onze eigen Nationale Opera Studio en Junior Company. Door deze talenten al vroeg in hun carrière aan te haken, kunnen wij hen steunen in hun verdere ontwikkeling en kunnen zij zich onze stijl en manier van werken eigen maken. Eigenlijk geldt hier hetzelfde als bij onze voorstellingen: we halen niet het eindproduct in huis, maar zijn vanaf het begin betrokken.”

Schoonderwoerd: “Voor al deze ontwikkelingen – van duurzaamheid tot talentontwikkeling – moeten we nieuwe wegen inslaan en risico’s nemen, en dat in een periode van financiële onzekerheid. Ik zie het als een persoonlijke uitdaging om ervoor te zorgen dat we onze doelen kunnen blijven nastreven, ook nu de wereld om ons heen sterk aan het veranderen is. Dat vereist een rotsvast vertrouwen in dit prachtige bedrijf, maar dat heb ik absoluut.”

Tekst: Rosalie Overing