Theater na de Dam: De Macht van Rouw

Tekst: Margriet Prinssen

“We zijn heel goed in feesten. Iedereen moet het maar leuk hebben, op sociale media elkaar voortdurend ‘liken’, van het leven een feest maken; elke dag is er ergens wel een nieuw festival.” Regisseur Marcel Sijm houdt van feesten, maar vindt dat we meer aandacht zouden moeten hebben voor verdriet en verlies. Zijn voorstelling De macht van Rouw is in Nationale Opera & Ballet te zien in het kader van Theater na de Dam.

“Er is misschien wel een even grote behoefte om samen te rouwen als om plezier te maken, maar daar zijn haast geen rituelen meer voor. Vroeger gingen mensen naar de kerk, onder veel meer om hun verloren geliefden te herdenken en te rouwen om verlies. Sinds de ontkerkelijking is dat verloren gegaan. De macht van Rouw is een poging om daarin tegemoet te komen.”

Sijm is inmiddels een goede bekende bij De Nationale Opera na Legende, een opera van Peter-Jan Wagemans, Kopernikus van Claude Vivier, Reimsreisje van Gioachino Rossini en Hondenhartje van Oene van Geel / Florian Magnus Maier. Volgend seizoen staat Ritratto op het programma, een nieuwe opera van Willem Jeths.

BETEKENISVOLLER LEVEN

Hij maakte De macht van Rouw in 2018 voor het Brainwash Festival, in nauwe samenwerking met filosofe Ivana Ivković. Zij schreef de tekst voor de voorstelling, geïnspireerd op filosofische teksten van Rudi Visker en Judith Butler; Sijm zocht naar geschikte muziek: “Een schot voor open doel natuurlijk, met alle requiems en klaagliederen.”

Muziek is een plek waar je je verdriet kwijt kunt. Desondanks was het nog een hele puzzel: “Je denkt: ‘er is een ‘mer à boire’ aan repertoire’, maar wat werkt en wat niet…? Ik wilde niet een te voor de hand liggende keuze. Ik heb gezocht naar muziek die zowel op emotioneel vlak als rationeel aansluit bij het betoog van Ivana, met fragmenten uit de oude vocale muziek, Monteverdi, Purcell, Vivaldi, Händel, maar ook Strauss en Berg.”

“Als je alleen maar rouw voelt, verwerk je niet. In onze samenleving is rouwverwerking een soort gids om zo snel mogelijk van een naar gevoel af te komen. Maar snelheid is niet altijd de beste optie. Rouwverwerking gaat er niet over dat je ergens vanaf komt, het gaat erom dat je er mee leert leven. En het is niet iets wat je slechts moet voelen, je moet het vooral ook doen. Daarom heeft rouw rituelen nodig, om samen uit te voeren. Samen verdriet delen om iets belangrijks dat verloren is gegaan – dat kan naast personen ook een ideologie zijn of een maatschappelijke kwestie – zou ons leven betekenisvoller kunnen maken.”