Met de 31-jarige Lorenzo Viotti verwelkomt De Nationale Opera een absolute topdirigent, die garant staat voor een frisse wind. Sophie: “Lorenzo is een visionaire, begaafde en charismatische artiest. Hij is niet alleen een bijzondere ambassadeur voor opera, maar wordt ook gedreven door een grote nieuwsgierigheid naar andere kunstvormen en disciplines. Hij staat echt open voor ontmoetingen en spannende experimenten.”
Dat blijkt al uit de twee producties waarmee Lorenzo Viotti het seizoen met ‘zijn’ Nederlands Philharmonisch Orkest opent. “De seizoensopener is Der Zwerg van Zemlinsky, een absoluut meesterwerk, in een regie van de Nederlandse theater- en filmregisseur Nanouk Leopold, die hiermee haar operadebuut maakt. Het is een indrukwekkend werk dat de kracht van opera weet te verbinden met een urgent, diep menselijk thema: hoe gaan we met de ander om?” In diezelfde periode wordt ook Haydns Missa in tempore belli gepresenteerd. Geen gewone, muzikale opvoering van deze speciale mis, maar een voorstelling waarin verschillende kunstvormen worden gebracht: “Uit beide projecten blijkt Lorenzo’s enthousiasme voor samenwerkingen en het bouwen van bruggen. Naast het uitvoeren van Der Zwerg was het zijn grote wens om het Koor van De Nationale Opera en dansers van Het Nationale Ballet samen te brengen op het podium. Met regisseur Barbora Horáková, choreograaf Juanjo Arqués en elektronisch componist Janiv Oron, laat hij deze kunstvormen een spannende dialoog aangaan.”
Later in het seizoen zal Lorenzo Viotti daarnaast de muzikale leiding nemen over een nieuwe productie van Puccini’s Tosca. “Deze uiterst dramatische opera vormt de aftrap van een driejarige Puccini-cyclus van Lorenzo Viotti en regisseur Barrie Kosky. Kosky is een van de sterkste, spannendste en meest verrassende verhalenvertellers in de opera. Zijn Tosca wordt een echte ‘opéra noir’.”
Wendbare programmering
Het centraal stellen van vernieuwing komt ook voort uit de alternatieve programmering van de Corona-tijd. Uit noodzaak moest op korte termijn heel wendbaar geprogrammeerd worden. “Dat heeft ons nieuw inzicht gegeven. Normaal gesproken plannen we volledige seizoenen drie tot vier jaar vooruit. Dat is noodzakelijk om grote internationale operaproducties mogelijk te maken. Maar het beperkt soms de ruimte om in te spelen op actuele gebeurtenissen en wat kunstenaars in Nederland willen vertellen. Daarom wil ik in de komende seizoenen ruimte blijven creëren voor projecten en experimenten op een veel kortere termijn. Zo kunnen we in onze programmering nog meer inspelen op de actualiteit en op wat er leeft in de samenleving.”
Film
Het afgelopen seizoen bracht ook de noodzaak met zich mee om andere manieren van produceren, samenwerken en presenteren te ontwikkelen. Hybride vormen, waarin live, online en filmregistratie samenkwamen, zullen ook in het nieuwe seizoen present zijn. “We kunnen Michel van der Aa’s nieuwe opera Upload eindelijk live opvoeren, maar tegelijk tonen we ook de filmversie van deze opera. Het is een spannend gegeven om een opera waarin het virtuele en film zo’n belangrijke rol spelen, óók in het medium film te zien. Daarnaast presenteren we ook Springtime in Amsterdam, een fantasierijke muziekfilm van operaregisseur Christof Loy, die zijn inspiratie zocht in de romantiek en weemoed van de operette, maar ook bij Jacques Demy, een grootmeester van de Franse film. En ik kijk erg uit naar Crazy Days, een documentaire die filmmaker Sanne Rovers draaide tijdens het tumultueuze, door veranderende coronamaatregelen gedomineerde productieproces van Le nozze di Figaro in oktober 2020.”
Nieuwe stemmen en verhalen
Van belang voor de toekomst van opera, is dat het genre zich openstelt voor nieuwe en andere verhalen. “De familievoorstelling Anansi, in coproductie met Het Nationale Ballet, is hier een mooi voorbeeld van. De verhalen van de sluwe spin Anansi zijn via ons koloniale verleden in Nederland terecht gekomen. De Zuid-Afrikaanse componist Neo Muyanga componeert de muziek, en werkt samen met verschillende artiesten uit Nederland, zoals Maarten van Hinte, Kenza Koutchoukali en Shailesh Bahoran. Deze familieopera, gepresenteerd op het grote toneel, is een coproductie met Cape Town Opera. In vele opzichten een belangrijk moment voor ons gezelschap.”
Orpheus
De mythe van Orpheus, waarin een zanger liefde en verlies ervaart, staat aan de oorsprong van de operageschiedenis. “Dit verhaal raakt aan de kern van waar opera over gaat en de emotionele impact van de kunstvorm. De mythe komt in het nieuwe seizoen terug in drie totaal verschillende nieuwe projecten.” Dirigent Raphaël Pichon en regisseur Romeo Castellucci gaan in januari terug naar in de oorsprong van opera. “Onder de titel Le lacrime di Eros ontwikkelen ze een productie met Florentijnse muziek van rond 1600, van onder meer Caccini, Peri en Monteverdi, in dialoog met de hedendaagse elektronische componist Scott Gibbon, en laten zien hoe dicht de liefde en de dood bij elkaar staan.”
Orpheus speelt ook een belangrijke rol in het Opera Forward Festival 2022. “De wereldpremière van Manfred Trojahns nieuwe opera Eurydice - Die liebenden blind opent het festival, in een regie van een kunstenaar die deze mythe al meerdere keren gestalte heeft gegeven in dit theater: Pierre Audi. Parallel hieraan presenteren we Orphée | L’Amour | Eurydice, een immersieve opera met VR-elementen van de jonge Nederlandse maker Robin Coops. Dit project ontstaat in nauwe samenwerking met de Nederlandse Reisopera en Opera Zuid en zal in het hele land te beleven zijn.
Talent en nieuwe vormen van opera
In het kader van het Opera Forward Festival staan voorts de opera Denis & Katya van Philip Venables en Ted Huffman, met de jonge zangers van De Nationale Opera Studio in de hoofdrollen, en een nieuwe productie van Lisenka Heijboer Castañón en Manoj Kamps op het programma. “In hun succesvolle FAUST [working title] zochten ze naar nieuwe vormen van samenwerking en co-creatie in opera en dit resulteerde in een opmerkelijke muziektheatervoorstelling. Dat pad willen ook in het nieuwe seizoen verder met hen ontwikkelen.”
Het grote repertoire
Naast deze spannende, vernieuwende projecten, is er uiteraard ook veel ruimte voor het grote repertoire. “We zoeken naar de juiste balans tussen het repertoire en nieuwe ontdekkingen. Donizetti, Verdi, Puccini, Mozart, Richard Strauss – ze maken allen onderdeel uit van het seizoen, in producties van cutting-edge artistieke teams. Ik kijk bijvoorbeeld erg uit naar La traviata van Tatjana Gürbaca. Zij is een van de meest spannende regisseurs van dit moment, en zal in haar productie de condition humaine op aangrijpende wijze blootleggen.”
Het seizoen brengt ons ook de start van de Donizetti-cyclus, met Enrique Mazzola als dirigent en geregiseerd door Jetkse Mijnssen, met een echte topcast, waaronder stersopraan Marina Rebeka.
We sluiten het seizoen traditiegetrouw af met een productie in het kader van het Holland Festival. “Het wordt de in Nederland nauwelijks opgevoerde Der Freischütz van Carl Maria von Weber, in een regie van de gevierde Russische film-, theater- en operaregisseur Kirill Serebrennikov. Samen met dirigent Riccardo Minasi en het Concertgebouworkest staat hij garant voor een eigenzinnige en spannende lezing.”
Campagnebeelden
Voor de posterbeelden van het nieuwe seizoen koos Sophie de Lint voor een samenwerking met jonge kunstenaars. “Deze aanpak past bij onze ambitie om in dialoog te gaan met andere kunstvormen en disciplines. Ook vind ik het heel belangrijk om jonge, recent in Nederland afgestudeerde artiesten een podium te geven, zeker nu. We hebben gekozen voor digitale sculpturen, omdat deze vorm fascinerende mogelijkheden en werelden opent. Ik ben heel erg enthousiast over de eerste creaties van Caz Egelie, Paula Garcia Sans en Tobias Groot, en kijk erg uit naar de beelden die nog zullen volgen!”
