De Nationale Opera presenteert
met composities van luigi nono, georges aperghis en yannis kyriakides
Van speer tot smartphone: in de loop der eeuwen heeft de mens talrijke instrumenten ontwikkeld om de wereld naar zijn hand te zetten. Maar hebben wij werkelijk de macht over onze technologie, of houdt zij ons in haar greep?
In het kort
In Homo Instrumentalis brengt Silbersee vier composities bijeen die onze verhouding tot technologie verkennen: Machinations van Georges Aperghis, La fabbrica illuminata van Luigi Nono en Ode to Man (part I and II) van Yannis Kyriakides. Er klinkt bewondering voor het menselijk vernuft, angst voor onze industriële machinerie, maar ook genoegen over het comfort dat de digitale wereld ons verschaft. Op basis van deze composities laat Silbersee zang, dans, elektronica en videokunst samenvloeien. Homo Instrumentalis is een beeldende muziekvoorstelling over mens en machine.
Locatie
Homo Instrumentalis wordt gespeeld op het Westergasterrein (Pazzanistraat 33) een plek waar industriële geschiedenis en nieuwe ontwikkelingen elkaar ontmoeten.
Creatie
Silbersee vroeg aan Yannis Kyriakides om twee nieuwe composities te schrijven die de werken van Aperghis en Nono omkaderen. Het eerste werk kijkt vanuit het nu terug op een koor uit de tragedie Antigone van Sophokles. Daarin wordt de vindingrijkheid van de mens, die met technieken en instrumenten de wereld naar zijn hand zet, bezongen. Het tweede werk van Kyriakides blikt vooruit naar een onbekende toekomst, waarin mens en technologie misschien helemaal versmolten zijn.
In Aperghis' meesterwerk Machinations draait het om de spanning tussen mens en machine. Dit thema komt terug bij La fabbrica illuminata van Luigi Nono over de fabrieksarbeider. Samen met de nieuwe stukken van Kyriakides vormen deze werken de voorstelling Homo Instrumentalis, een unieke mengeling van zang, elektronische muziek, dans en grootschalige videoprojecties.
Romain Bischoff: “De voorstelling schetst een muzikale geschiedenis van de mens. Een tocht in zevenmijlslaarzen door de eeuwen heen, van pure muziek uit het oude Griekenland tot aan de cyberkunst waar de menselijke stem vervangbaar is door de machine.’’
Homo Instrumentalis ging in wereldpremière tijdens Ruhrtriennale 2017. Na voorstellingen in Nederland en België is deze multidisciplinaire productie terug in Amsterdam tijdens het Opera Forward Festival 2019.
Een productie van Silbersee co-creatie met de Ruhrtriennale (DE), De Bijloke (Gent) en Muziekgebouw aan ‘t IJ (Amsterdam) | met ondersteuning van Fonds Podiumkunsten, Amsterdams Fonds voor de Kunst, Ammodo | met dank aan Ircam (Parijs) voor de ontwikkeling van de oorspronkelijke elektronica voor Machinations.
di 16 okt
Homo Instrumentalis-Financial Times****
How do they do it? How have these performers memorised 90 minutes of such extraordinary complexity, how have they metabolised it into this one flawless, organic whole? Silbersee's performance seems beyond human, and perhaps that is part of the point. There are a number of things the evening is not. It is not emotional, it is not poignant, it is not pleasant or melodious. But it does dazzle and provoke, it is philosophical and breathtakingly virtuosic, and it truly does push the boundaries of the genre. (...) Homo Instrumentalis is not for the faint-hearted, but it is a phenomenal achievement.
di 16 okt
Homo instrumentalis - NRC
De razend moeilijke muziek wordt voortreffelijk vertolkt door de zangeressen van Silbersee, die bovendien met verve dansen en acteren. (...) Het tweede hoofdstuk, 'Industrial man', suggereert een fabrieksopstand, vol schitterende scènebeelden en lichaamssculpturen, waarbij de activistische teksten van Nono's spetterende elektronische collage op grote projectieschermen verschijnen. Het eindigt met een troostrijke, wonderschoon gezongen solo van Éléonore Lemaire. (...) Aperghis' *Machinations* is een eindeloze melodie van vocale puf-, sis- en ritselgeluiden, maar tegelijkertijd ook een aaneenschakeling van absurdistische sketches met een filosofische ondertoon. Bischoff heeft zijn zangeressen en dansers hier samengesmeed tot een adembenemende, organisch opererende commando-eenheid.
di 16 okt
Homo instrumentalis - de Volkskrant***
*Ode to Man* (deel 1 en 2), een uitstekend nieuw werk van Yannis Kyriakides, omlijst composities van Luigi Nono en Georges Aperghis. In deel 1 voert Kyriakides vier zangeressen op in transparante maar kuis gesloten toga's. Hun stemmen benadrukken hun individuele persoonlijkheden en zingen een tekst (uit Sophocles' Antigone) waarvan de frases eindigen in schroeiende dissonanten. Uiteindelijk vallen de woorden uit elkaar. In deel 2 ontbreekt de mens, de stem en de zang. Wat blijft, is een pijnlijk hard licht.
di 16 okt
Homo instrumentalis - Theaterkrant***
Toneel en muziek vormen een oog- en oorstrelend, ja zelfs zinnenprikkelend geheel.
Team, Cast en Koor
- Muzikale leiding
- Romain Bischoff
- Choreografie
- Johanne Saunier
- Video
- Frederik Jassogne, Bart Moens (Hangaar)
- Licht en decor
- Floriaan Ganzevoort (De Theatermachine)
- Kostuumontwerp
- Dieuweke van Reij
- Dramaturgisch advies
- Wout van Tongeren
- Performers
- Fanny Alofs, Miguel Ángel Gaspar, Jennifer Claire van der Hart, Eléonore Lemaire, Jorge Morro, Carl Refos, Rianne Wilbers en Johanne Saunier
- Live-electronics
- Wouter Snoei
Muziek
Georges Aperghis - Machinations, 2000 – versie Silbersee 2017
Luigi Nono - La fabbrica illuminata, 1964
Yannis Kyriakides - Ode to Man, part I and II, 2017 - première
Wouter Snoei - soundscape foyer, 2017 - première