De Nationale Opera presenteert
Deze productie was te zien in oktober 2004
MEFISTOFELE
Arrigo Boito
Opera in un prologo, quattro atti e un epilogo
Libretto van Arrigo Boito
Wereldpremière 5 maart 1868, Teatro alla Scala, Milaan
DEZE PRODUCTIE
Nieuwe productie
Première 6 oktober 2004
Over de opera
Arrigo Boito is bij de meeste operabezoekers wel als librettist van Verdi’s laatste opera’s bekend. In het Italië van de late negentiende eeuw was hij echter ook een belangrijk componist, die deel uitmaakte van de avant-garde en zich aanvankelijk tegen de schijnbaar traditionalistische inslag van een Verdi afzette. Alleen al het feit dat hij zich aan beide delen van Goethes 'Faust' waagde, getuigt van zijn stoutmoedige ideeën. Boito wijst de centrale plaats echter niet toe aan de Duitse geleerde, die aanvankelijk de verlokkingen van de zonde niet kan weerstaan om uiteindelijk gelouterd te sterven, maar aan zijn duivelse tegenspeler. In dit fragmentarisch opgebouwde, doorgecomponeerde werk, dat destijds vooral vanwege zijn verwantschap met Wagner werd bekritiseerd, vertoont de titelheld welhaast groteske trekken.
‘Men behoeft slechts een Bellini of een Donizetti naast Boito te houden om enerzijds Boito’s krachtige verzet, anderzijds diens geestdriftige instemming te begrijpen.’ - Max Kalbeck
Het verhaal
Proloog
In de hemel daagt Mefistofeles God uit tot een weddenschap: hij beweert erin te zullen slagen de geleerde Faust tot het kwade te verleiden en zijn ziel in zijn macht te krijgen. God stemt toe.
I
Daarop reist Mefistofeles in de gedaante van een franciscaner monnik af naar Frankfurt, waar Faust woont, en brengt hem in zijn studeerkamer tot het ondertekenen van een contract.
II
Mefistofeles en Faust bevinden zich in een tuin samen met Margherita en Marta, haar buurvrouw. Faust raakt in gesprek met Margherita en verleidt haar. Om niet gestoord te worden geeft hij Margherita een krachtig slaapmiddel voor haar moeder.
Daarna begeven Mefistofeles en Faust zich naar een heksensabbat op een bergtop. Faust ziet daar in een visioen een lijkbleke Margherita met een bloedrood snoer om haar hals. Hij hoort hoe Mefistofeles de wereld vervloekt.
III
In de gevangenis wacht Margherita op haar terechtstelling. Zij wordt ervan beschuldigd haar kind te hebben vermoord en haar moeder te hebben vergiftigd. Faust probeert haar ertoe te bewegen te vluchten, maar Margherita weigert. Ze herkent in Mefistofeles de duivel en bidt om vergiffenis. Hemelse stemmen kondigen de redding van haar ziel aan.
IV
Aan de oevers van de Peneios in het oude Griekenland voeren jonge meisjes een dans uit ter ere van de volle maan. Helena en haar metgezellin Pantalis treuren over de stad Troje. Mefistofele en Faust verschijnen op het toneel. Faust belijdt zijn liefde voor Helena en zij trekken zich samen in een grot terug.
Epiloog
Faust zit in zijn studeerkamer in Frankfurt. Hij is een oude man geworden en denkt terug aan wat hij allemaal heeft beleefd. Hij beseft dat alles slechts ijdelheid is geweest. Hij sterft met de Bijbel in de hand, zonder toe te geven aan de laatste verlokkingen die hem door Mefistofeles worden voorgespiegeld. Faust wordt door de engelen welkom geheten in de hemel.
Team, Cast en Koor
- Muzikale leiding
- Carlo Rizzi
- Regie
- Graham Vick
- Decor en kostuums
- Paul Brown
- Licht
- Matthew Richardson
- Choreografie
- Ron Howell
- Orkest
- Radio Symfonie Orkest
- Koor
- Koor van De Nederlandse Opera
- Instudering koor
- Winfried Maczewski
- Kinderkoor
- De Kickers, Muziekschool Waterland
- Instudering kinderkoor
- Jan Maarten Koeman
- Mefistofele
- Gidon Saks
- Faust
- Dario Volonté
- Margherita/Elena
- Miriam Gauci
- Marta/Pantalis
- Sally Burgess
- Wagner/Nerèo
- Carlo Bosi
do 30 jan
Peter van der Lint, Trouw
De Nederlandse Opera bleek voor de nieuwe productie van Arrigo Boito's Mefistofele de duivel in eigen persoon in huis te hebben gehaald. Die duivel was niet bas Gidon Saks (...) maar regisseur Graham Vick. Op de première-avond werd Vick bedolven onder luide golven van afkeuring die even volumineus gepareerd werden met bravo's van schreeuwende sympathisanten. Zo gaat dat met duivels: ze stoten af en trekken aan. (...)
do 30 jan
Roland de Beer, De Volkskrant
Je moet er, behalve een homogeen operakoor (het Koor van De Nederlandse Opera doet het fraai, ook in grote bezetting), bovendien een redelijk op elkaar afgestemde solistencast voor hebben. Dat is niet er goed geregeld (...). Maar hun samenzang vormde een mirakel van consistentie naast het paashaas-, ridder-, trampoline- en fourwheeldrive-peesautovolkje van akte 1.
do 30 jan
Frieder Reininghaus, Deutschlandfunk Köln
Die Inszenierung des Prologs ohne Wölkchen und Engelsflügel ist so plausibel wie das weitere in der Produktion von Graham Vick (...). Plausibel erscheint in Graham Vicks Inszenierung schließlich auch, wie Faust und Mephisto gemeinsam altern und sterben. (...). Problematisch allein bei der in Amsterdam gewählten Form der Übertragung des Stoffes in variantenreiche Bilder aus einem einheitlichen Grundhaushalt an Motiven bleibt der um viele Kühlschränke gruppierte Hexensabbat auf dem Brocken. (...) Carlo Rizzi animiert nicht nur das diensthabende Nederlands Radio Symfonie Orkest zu einer guten Leistung, sondern koordiniert auch das Riesenaufgebot von singenden Personen auf der Bühne tadellos. Solch Gewimmel sieht und hört man gern.
