De Nationale Opera presenteert
Deze productie was te zien in oktober 1996
DE NEUS
Dimitri Sjostakovitsj
Opera in drie bedrijven, op. 15
Libretto van Dmitri Sjostakovitsj, Jevgenji Zamijatin, Georgi Ionin en Alexander Prejs
Wereldpremière 18 januari 1930, Maly Operny Theater, Leningrad
Deze productie
Nieuwe productie
Première 5 oktober 1996
Het verhaal
EERSTE BEDRIJF
De kapper Jakovlevitsj scheert de majoor Kovaljov en wordt beschimpt om zijn altijd stinkende handen.
Bij zijn ontbijt vindt de kapper in het brood een neus. Volgens zijn vrouw heeft hij deze bij een klant afgesneden, en zij beveelt hem terstond zich van die neus te ontdoen. Dat lukt hem niet, op straat houdt een agent hem in de gaten. Als hij de neus in de rivier wil gooien, spreekt de politiecommissaris hem aan.
Kovaljov merkt bij het ontwaken dat hij zijn neus kwijt is en gaat ernaar op zoek.
In de kathedraal van Kazan ontdekt hij de neus in de ambtskleding van een Staatsraad. De neus gaat niet in op Kovaljovs gebod direct op zijn gezicht terug te keren, maar verdwijnt wanneer Kovaljov wordt afgeleid door de binnenkomst van enige oudere vrouwen.
TWEEDE BEDRIJF
Als Kovaljov op het politiebureau verneemt dat de politiecommissaris niet aanwezig is, gaat hij naar de krant om een annonce te plaatsen, waarin hij de vinder van zijn neus vraagt die direct terug te brengen. De dienstdoende ambtenaar weigert aan zijn verzoek tot plaatsing van zo’n vreemde annonce te voldoen, hoewel hij duidelijk kan zien dat in Kovaljovs gezicht de neus ontbreekt. Het zou de krantelezers maar irriteren.
Vertwijfeld komt Kovaljov thuis, waar zijn bediende Ivan de dag in ledigheid heeft doorgebracht en nu op de sofa balalaika speelt.
DERDE BEDRIJF
Bij een halteplaats van een postkoets in een buitenwijk van de stad instrueert de politiecommissaris zijn manschappen goed op te letten: de neus mag de stad niet verlaten. De agenten hebben echter meer oog voor een mooie marktkoopvrouw. Ondertussen arriveren de reizigers. Net op het moment dat de postkoets vertrekt, komt de neus aangerend die de koetsier tot stilstand dwingt. De koetsier schiet op hem, maar mist. De agenten krijgen opdracht de neus vast te nemen, maar deze vuurt een pistoolschot af. In het tumult dat dan ontstaat, lukt het de agenten uiteindelijk de neus te overmeesteren. Door de politiecommissaris wordt ze voorzichtig in papier gewikkeld en bij Kovaljov thuis afgeleverd, waarbij de politiecommissaris duidelijk zinspeelt op een geldelijke beloning.
Kovaljovs poging de neus weer in zijn gezicht te bevestigen mislukt. Een geraadpleegde arts kan niets uitrichten, en raadt Kovaljov zelfs aan de neus niet meer op zijn plaats te zetten. Een en ander leidt bij Kovaljov tot het vermoeden dat hij door Podtotsjina, wier dochter hij niet wil huwen, behekst is.
Kovaljov schrijft moeder een brief op poten, die zijn bediende bij Podtotsjina afgeeft op het moment dat deze net haar dochter de toekomst voorspelt. Haar antwoordbrief overtuigt Kovaljov er evenwel van, dat zij hem niet behekst kan hebben.
Intussen heerst in de stad grote onrust: de neus is onderwerp van ieders gesprek, en zou overal en nergens gesignaleerd zijn. Drommen mensen bestormen een warenhuis en vervolgens het stadspark, maar de neus is nergens te vinden. Het kost politie en brandweer grote moeite in de algehele chaos de orde te handhaven.
Epiloog
Als Kovaljov ’s morgens ontwaakt, zit zijn neus op zijn vertrouwde plek. Het leven neemt gelukkig weer zijn normale loop. Alvorens te gaan flaneren op de boulevard, waar andere wandelaars niets vreemds meer aan Kovaljov ontdekken en hij aanpapt met een knap meisje, is er eerst het ochtendritueel: de kapper Jakovlevitsj scheert de majoor Kovaljov en wordt beschimpt om zijn altijd stinkende handen.
Team, Cast en Koor
- Muzikale leiding
- Hartmut Haenchen
- Regie
- David Pountney
- Decor en kostuums
- Stefanos Lazaridis
- Kostuums
- Marie-Jeanne Lecca
- Licht
- Davy Cunningham
- Choreografie
- Bambi Uden
- Orkest
- Nederlands Kamerorkest
- Koor
- Koor van De Nederlandse Opera
- Instudering koor
- Winfried Maczewski
- Platon Koezmitsj Kovaljov
- David Wilson-Johnson
- Ivan Jakovlevitsj
- Richard Angas
- Politiecommissaris
- Udo Holdorf
- Dienstdoend agent
- Lieuwe Visser
- Ivan, de kapper
- Ilya Levinsky
- Kappersvrouw
- Susan McCulloch
- Kolonel
- John Daniecki
- Vrouwelijke stem
- Ineke Berends
- De neus
- John Daniecki
- Hajdoek
- Roger Smeets
- Tenorsolo
- Ilya Levinsky
- Sopraansolo
- Elena Vink
- Taxichauffeur
- Lieuwe Visser
- Adjunct commissaris
- Ilya Levinsky
- Loketbeambte
- Maxim Michailov
- Lakei van de Gravin
- Roger Smeets
- Bedienden
- Jeroen van Glabbeek
Wojtek Okraska
Jan Polak
Nico Pouw
Ian Spencer
Willard Terrahe
Martin Vijgenboom
Sjef van Wersch - Politieagenten
- Wouter Goedhart
Alex Grigorev
Ruud Kok
Jan Majoor
Frank Nieuwenkamp
Wojtek Okraska
Nico Pouw
Henk de Vries
Martin Vijgenboom
Sjef van Wersch - Reisleidster
- Barbara Kennedy
- 1e Amerikaanse toerist
- Marijke Bonkes
- 2e Amerikaanse toerist
- Bert Visser
- 1e Duitser
- René Claassen
- 2e Duitser
- Roger Smeets
- Vluchtelinge
- Susan McCulloch
- 1e Vluchteling
- Jan Polak
- 2e Vluchteling
- Cor de Wit
- 3e Vluchteling
- Ton Kemperman
- Oude Gravin
- Hebe Dijkstra
- Bedienden van de Gravin
- Linda Rands
Jo-Anne Spier
Vesna Miletic
Sandra Hooglander
Jeannette Roggeveen
Vilja Wolff
Els Zomerdijk
Mary de Reus - Piloot
- Maxim Michailov
- Straatventster
- Priti Coles
- Dokter
- Maxim Michailov
- Jaryzjkin
- René Claassen
- P.G. Podtotsjina
- Hebe Dijkstra
- Dochter Podtotsjina
- Elena Vink
- Studenten
- Wouter Goedhart
Piet van Kampen
Ton Kemperman
Ruud Kok
Frank Nieuwenkamp
Wojtek Okraska
Ian Spencer
Bert Visser - Heren
- Harrie Buijs
Ruud Fiselier
Alex Grigorev
Nico Pouw
Willard Terrahe
Henk de Vries
Sjef van Wersch - Oude man
- Ilya Levinsky
- Straathandelaar
- Maxim Michailov
- Tolk
- Wilfred van de Peppel
- 1e Voorbijganger
- Cor de Wit
- 2e Voorbijganger
- Lieuwe Visser
- Mannelijke stem
- Leo Post
- Chosrev Mirza
- Abdallah Rouached
- Deftige dame
- Noris Mulabdic
- 1e Zoon deftige dame
- Lutzen Bakker
- 2e Zoon deftige dame
- Jeroen van Glabbeek
- 1e Dandy
- Ruud Fiselier
- 2e Dandy
- Jan Majoor
- Zomaar iemand
- Rudolf Vedder
- 1e Kennis Kovaljov
- Lieuwe Visser
- 2e Kennis Kovaljov
- John Daniecki
- 3e Kennis Kovaljov
- Maxim Michailov
- Critici
- Mark Azito
René Claassen
Karin van der Hilst
Vesna Miletic
Hiroko Mogaki
Frédérique Moinard
Ian Spencer
Willard Terrahe
Lieuwe Visser - Actrice
- Tine Joustra
- Bewegers
- Mark Azito, Reginaldo Dutra jr., Eva van Heijningen, Karin van der Hilst, Janny Hofman, Shira Koopman, Carlos Marques, Lydia Meist, Holger Menze, Manette Meulenkamp, Frédérique Moinard, Paulo Moura, Henrique Neves, Margot Nies, Wilfred van de Peppel, Abdallah Rouached, Lisa Sove, Jordi L. Vidal
